'Een sterke en ongemakkelijke bundel'
- Roel Weerheijm op Tzum
Corruptie, economische ongelijkheid en een verleden dat zo snel mogelijk moet worden vergeten: Martín Gambarotta schetst in negenendertig verhalende fragmenten een rauw beeld van het Argentinië van na de dictatuur. In deze undergroundklassieker van de Argentijnse literatuur gaat hij met behulp van songteksten, reclameleuzen en politieke slogans op zoek naar een nieuwe taal om de geschiedenis van zijn land recht te doen, en houdt hij de lezer een ongemakkelijke maatschappelijke spiegel voor.
Dit is al (eerder) gezegd
het is zelfs in popliedjes gezegd;
dat de nacht crasht is eerder
gezegd, wordt al langer gezegd,
er is gezegd dat het gesedeerde dier
ijsbeerde door het huis en eerder
is gezegd dat er geen verwarde zenuwen waren
in het gespannen organisme, dat vlees
zonder zenuwen irriteert is gezegd
en er is ook gezegd dat er niet
op het bed gesprongen mag worden
en dit is terzijde gezegd
en van de plek waar dat gezegd is
komt dit vandaan: ik kan niet lezen.
De alinea die ik begin en opnieuw begin
loopt vast, ik struikel als ik bij de eerste e aankom.
Martín Gambarotta (1968) is dichter en journalist bij Buenos Aires Herald en een van de belangrijkste dichters van zijn generatie. Als gevolg van de Argentijnse dictatuur (1976-1983) bracht hij een deel van zijn jeugd door in Engeland. Hij publiceerde in totaal vier bundels: Punctum (1996), Seudo (2000), Relapso + Angola (2005) en Para Un Plan Primavera (2011). In 2014 was hij te gast op Poetry International in Rotterdam.
Antoine de Kom over Punctum:
Punctum, de geruchtmakende bundel van Gambarotta, is geen poëzie voor liefhebbers. Het is de poëzie die verwerkt wat onverwerkt en even onwerkelijk is. Wij zijn geen Argentijnen en moeten lang zoeken naar een tijd die verwant is met hun wrange nacht. Wij denken dan aan de bezettingstijd, en aan hoe die in de poëzie tot verzet en detonaties leidde als vijftig en de vijftigers glipten als een cobra door het dichtlandschap.
De dichterlijke wereld van Gambarotta is een wrange, absurde, wrede, donkere, maar vooral zeer eigentijdse. Hij is de dompteur die zijn idiote karakters door zijn gedichten laat stampen. Zijn lyriek is liefdeloos. Het is een kale TL-verlichte keuken die nodig mag worden schoongemaakt. Schoonmakers, paupers, randfiguren, criminelen vormen de cast. De gedichten zijn beladen met allerlei bijzonderheden gedragen door nogal fundamentele bespiegelingen die vaak een ronduit prozaïsche en platte vorm aannemen om plotseling lyrisch verdiept te raken.
Ik ontmoette Gambarotta in 2014 op Poetry International waar hij op mij een stille, nauwelijks zichtbare, bijna ondergrondse indruk maakte.
De taal van Punctum is los, ogenschijnlijk vrij maar feitelijk in een rauwe worsteling geklonken. Er heerst een verbod op lieflijkheid. Een verlorenheid domineert zijn woorden die elk gewicht moeten ontberen. Ze zijn gevangen in de oorlog van het moment. Zijn lyriek is hybride en eigenlijk episch. Aldus komt er een verhalend element naar voren dat herhaling in alle mogelijke registers is van het denkbaar ondenkbare – de hel op aarde. Een wond die nog open ligt, una memoria abierta. De literaire handeling is daardoor blijvend besmet of eigenlijk: verpest. Gambarotta is niet alleen grafdelver van het verleden, hij is de man die bloemen op dat graf moet leggen, er bij murmelen, spreken, schreeeuwen, zingen. En tenslotte: ruimen.
Het Kadaver zei dat het na
De bloedtransfusies
Zou onderduiken in de stad.
Maar aan de andere kant van de lijn
Hoorde je de zeewind
Het geblaf van een hese hond.
